Ontdekken en loslaten van patronen

Misschien herken je het wel; je blijft bepaald gedrag herhalen, ook al weet je diep van binnen dat dit gedrag je uiteindelijk niet helpt. Je wilt het loslaten, maar het lijkt alsof je “vastzit” in een bepaald patroon. De manier hoe je reageert op gebeurtenissen en situaties verlopen via een bepaald patroon, levenspatronen die we gedurende het leven herhalen. Dit wordt ook wel je levensscript genoemd.

Vastgeroeste patronen

Bijvoorbeeld: telkens als je wordt uitgedaagd om je grenzen aan te geven klap je dicht. Of iedere keer als die ene persoon om hulp vraagt – waarbij de verhouding tussen geven en nemen allang niet meer in balans is – sta jij klaar. Ik herken ze maar al te goed, van die vastgeroeste patronen. Achteraf kun je jezelf wel voor je kop slaan. Wanneer ga je nu eindelijk eens een keer je grenzen aangeven/ voor jezelf opkomen/ nee zeggen/ vul-in-wat-van-toepassing-is? Laatst nog stond ik voor de uitdaging. Een telefoongesprek waarbij iemand een voorstel deed waar ik eigenlijk niet achter stond. Zonder nadenken stemde ik ermee in. Ik tuinde er weer volledig in! Een vastgeroest patroon van aanpassen en het belang van de ander boven dat van mij zetten. Wat baalde ik enorm van mijn reactie. Toch begrijp ik achteraf hoe de situatie op het juiste moment kwam…

Een nieuw besluit

De emotie die loskwam door de situatie, de irritatie die ik voelde dat ik er wéér “was ingetuind”, was precies wat ik nodig had om echt in beweging te komen. Vaak nemen we ons voor om in het vervolg dingen anders aan te pakken. Het veranderen van patronen is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Patronen die we in de loop van ons leven hebben ontwikkeld en al jaren naleven van de één op de andere dag loslaten is nu eenmaal niet zo eenvoudig. De kracht van de motivatie om een herbesluit te nemen moet zo sterk zijn, dat het “oude” besluit wordt overstemd.

Het ontstaan van een script

Al op jonge leeftijd leren we onze levenslessen. Lessen over welkom zijn, over de inrichting van ons leven en over gedrag waarmee onze behoeften worden bevredigd. Als kind zoeken we de grenzen op van behoeften zoals veiligheid, liefde, respect en het ontdekken van eigen kwaliteiten. Tijdens het opdoen van deze ervaringen ontwikkelen we een gedragspatroon waarmee voor ons het beste resultaat wordt behaald. Tijdens een ervaring interpreteren we deze zodanig dat we daar een conclusie uit halen. De conclusie mondt uit in een overtuiging, waarop we een besluit nemen: “Als ik het zo doe, dan krijg ik dat…”. We kijken allemaal vanuit een eigen bril naar de wereld, waarbij we ook allemaal verschillende ervaringen hebben bij eenzelfde situatie. De manier hoe ik een situatie interpreteer en er een conclusie uittrek, kan heel anders zijn dan jouw manier. Zo vormt zich een uniek levensscript op basis van wat we meemaken en ervaren.

Kiezen voor een nieuwe overtuiging

Terugdenkend aan de periode dat ik bewust werd van mijn script waarin ik mijzelf op de tweede plaats zette in mijn eigen leven, zie ik hoe onzeker ik was om te kiezen voor mijzelf. Ik twijfelde of ik voldoende power had en of ik wel ergens goed in was. Ondertussen begon het leven in een stroomversnelling de juiste richting op te gaan toen ik eenmaal koos voor mijzelf. Een nieuwe baan werd binnen een week geregeld en ineens was daar het huisje middenin de stad waar ik van droomde. ‘Hoeveel bewijs heb je nodig?’, vroeg mijn omgeving als ik mijn twijfels uitsprak. Al deze positieve ervaringen bij elkaar gaven de kracht om een nieuwe overtuiging te installeren. Van de overtuiging ‘ik pas mij aan, de ander gaat voor’, ben ik overgegaan naar de overtuiging ‘ik kies mijn eigen weg vanuit liefde en zachtheid voor mijzelf’.

Hoe verander je een overtuiging?

Naast een verzameling nieuwe positieve ervaringen zijn meer delen belangrijk bij het ombuigen van een overtuiging:

• Creëer een omgeving waarin je wordt gesteund bij het veranderen van je overtuiging. Verandering kan weerstand oproepen bij mensen om je heen. Ze kennen je immers op een bepaalde manier en ineens ga jij je anders gedragen. Door je omgeving mee te nemen in dit proces en je ervaringen te delen, ontstaat een sfeer van veiligheid en ruimte om te experimenten met ander gedrag dat past bij je nieuwe overtuiging.
• Word je bewust van de overtuiging die je wilt loslaten. Stel jezelf de vraag: ‘wat moet ik geloven om dit gedrag in stand te houden?’ Bijvoorbeeld in mijn situatie waarin ik mij aanpaste aan mijn omgeving, geloofde ik dat de ander het altijd beter wist dan ik. Ik was ervan overtuigd dat de ander uiteindelijk toch bepaalt.
• Onderzoek waar de overtuiging is ontstaan. De overtuiging bij mij is ontstaan tijdens de overgang naar de middelbare school. Door faalangst scoorde ik laag op de Cito-toets. Ondanks dat mij ouders het zo probeerden, lukte het niet om mij naar een hoger niveau te krijgen.
• Wat is de positieve intentie geweest van de overtuiging? In mijn geval ging het om zelfbescherming. Ik wilde het gevoel van falen en afwijzing niet nogmaals ervaren en dus paste ik mij aan.
• In de laatste plaats is het belangrijk jezelf de tijd te geven om ervaringen op te doen die je bevestigen in je nieuwe overtuiging. Een nieuwe overtuiging mag groeien, waardoor je uiteindelijk het besluit kan nemen om de oude overtuiging los te laten. Geef het een plekje in je geschiedenis. Hiermee respecteer je de oude overtuiging, maar laat je het geen rol meer spelen in je dagelijks leven.

Heb jij een bepaald gedragspatroon wat je blijft herhalen ondanks dat het je belemmert? Weet je ook welke overtuiging daaraan gekoppeld is?